Αρσάκεια δίγλωσσα σχολεία στα Βαλκάνια

Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ 
5 Απριλίου 2009

Πρόσφατη τηλεοπτική εκπομπή (τής κ. Αννας Παναγιωταρέα, στη ΝΕΤ) ανέδειξε το έργο παιδείας που επιτελείται στα Τίρανα από τοΕλληνοαλβανικό ΑρσάκειοΚολλέγιοΤιράνωνπου ίδρυσε και έθεσε σε λειτουργία το 1998 η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία (ένα μη κερδοσκοπικό εκπαιδευτικό και μορφωτικό Ιδρυμα, που λειτουργεί από το 1836 με δύο μεγάλα σχολεία στην Αθήνα, ένα στη Θεσσαλονίκη, ένα στην Πάτρα και, από τον Σεπτέμβριο τού 2009, ένα νέο Αρσάκειο στα Ιωάννινα- σύνολο μαθητών 8.500 αγόρια και κορίτσια). Στο Αρσάκειο Τιράνων φοιτούν 500 παιδιά, με πολύ χαμηλά δίδακτρα, κι εφέτος βγαίνουν και οι πρώτοι 25 απόφοιτοι τού Αρσακείου Τιράνων για να ακολουθήσουν πανεπιστημιακές σπουδές στην Αλβανία, στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το Αρσάκειο Τιράνων ξεκίνησε ως ιδέα τού σημερινού Προέδρου τής Δημοκρατίας (τότε υπουργού Εξωτερικών) κ. Κάρολου Παπούλια και τού γράφοντος και στηρίχθηκε από όλη την πολιτική ηγεσία τού Υπουργείου Εξωτερικών τής προηγούμενης και τής σημερινής Κυβερνήσεως. Κτίσθηκε με τρεις πηγές χρηματοδότησης: Πρόγραμμα ΥΔΑΣ για τα Βαλκάνια τού Υπουργείου Εξωτερικών (κύρια πηγή), Χορηγοί (Μαρτίνος, Λάτσης, Θεοχαράκης, Κανελλόπουλος, Καλ. Λαιμού) και Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία. 

Πρόκειται για ένα «γερό» δίγλωσσο σχολείο, μ΄ ένα πολύ καλό αλβανικό πρόγραμμα (τού Υπουργείου Παιδείας τής Αλβανίας) κι ένα πολύ καλό ελληνικό πρόγραμμα (γλώσσα και μαθήματα σε ελληνική γλώσσα) με τρίτη γλώσσα την Αγγλική. Οι μαθητές αποκτούν μια πολύ καλή μόρφωση ως προς τις απαιτήσεις τόσο τού αλβανικού προγράμματος όσο και τού ελληνικού (μαθαίνουν άριστα την ελληνική γλώσσα κι έρχονται σε ουσιαστική επαφή με την ελληνική παιδεία). Εμφαση δίνεται στις πολιτιστικές παραδόσεις των δύο λαών και στην ευρωπαϊκή διάσταση. Το διδακτικό προσωπικό επιλέγεται με αυστηρά κριτήρια, τα δε Ελληνικά διδάσκονται από επιλεγμένους Ελληνες εκπαιδευτικούς που στέλνει η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία στα Τίρανα, παρέχοντας κατάλληλα κίνητρα. Των Σχολείων προΐστανται δύο πρώην διευθύντριες των Αρσακείων Σχολείων που μεταφέρουν εκεί το πνεύμα, την ποιότητα και τις μεθόδους διδασκαλίας των Αρσακείων Σχολείων τής Ελλάδος. Συχνές επισκέψεις των μαθητών τού Αρσακείου Τιράνων στην Ελλάδα και επαφές με μαθητές των ελληνικών Αρσακείων μαζί με διάφορες ευκαιρίες ενημέρωσης και επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών τού Ελληνοαλβανικού Αρσακείου βοηθούν στην ποιοτική αναβάθμιση τού εκπαιδευτικού έργου τους. 

Τέλος, σ΄ έναν χώρο που προσέφερε η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία μέσα στο Αρσάκειο στεγάζεται πλέον η Εστία Ελληνικού Πολιτισμού τού Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, όχι μόνο για εξοικονόμηση χρημάτων τού ελληνικού δημοσίου αλλά και για ενίσχυση των πολιτισμικών στόχων που επιτελούν τόσο το Αρσάκειο όσο και η Εστία Ελληνικού Πολιτισμού, σε συνεργασία με φορείς και πρόσωπα τού επιτόπιου πολιτισμού. 

Το Ελληνοαλβανικό Αρσάκειο Κολλέγιο Τιράνων αποτελεί, στην πράξη, μιαγέφυρα παιδείαςανάμεσα στις δύο χώρες. Σ΄ αυτήν ήλθε να προστεθεί και μιαγέφυρα πολιτισμούμε την Εστία που εγκαινίασε το Ελληνικό Ιδρυμα Πολιτισμού στα Τίρανα (τα τελευταία δύο χρόνια ιδρύθηκαν και λειτουργούν στα Βαλκάνια Εστίες Ελληνικού Πολιτισμού στοΒουκουρέστι, στηΣόφιακαι στοΒελιγράδι). Και οι δύο αυτές γέφυρες, ως συνδετικοί κρίκοι, μάς ενώνουν με την παιδεία και τον πολιτισμό τής γειτονικής χώρας. Αναδεικνύονται κοινά στοιχεία των δύο παραδόσεων, προάγεται η γνώση και καλλιεργείται ο σεβασμός σε διαφορετικές θεωρήσεις τού κόσμου και διαφορετικά συστήματα αξιών, δηλ. σε διαφορετικούς πολιτισμούς. 

Κι έρχομαι σ΄ ένα ανοιχτό και επανερχόμενο θέμα. Η πιο συχνή ερώτηση-απορία-παρατήρηση που μού τίθεται από όσους- άμεσα ή έμμεσα- γνωρίζουν τη λειτουργία τού Αρσακείου Τιράνων είναι: Γιατί δεν ιδρύονται αντίστοιχα δίγλωσσα Αρσάκεια στις πρωτεύουσες και των άλλων χωρών των Βαλκανίων αλλά και σε επιλεγμένες χώρες τού εξωτερικού, ιδίως όπου υπάρχει ισχυρή παρουσία τής ελληνικής Ομογένειας και φθίνουσα πορεία τής εκεί ελληνικής εκπαίδευσης;»Η απάντηση είναι απλή, ειλικρινής, ευθεία. Διότι η ελληνική Πολιτεία δεν έχει ποτέ ασχοληθεί μ΄ έναν τέτοιο ουσιαστικό, σοβαρό, μακροπρόθεσμο, δημιουργικό στρατηγικό σχεδιασμό. Η ελληνική Πολιτεία, και με ίδια μέσα και με κινητοποίηση οικονομικών παραγόντων (ιδίως αυτών που δραστηριοποιούνται σ΄ αυτές τις χώρες), θα μπορούσε εύκολα να στηρίξει μη κερδοσκοπικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, όπως π.χ. η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία (Αρσάκεια-Τοσίτσεια Σχολεία), η οποία έχει ανάλογη τεχνογνωσία και υψηλό κύρος, να αναλάβουν αυτή τη δραστηριότητα (ίδρυση και λειτουργία δίγλωσσων Σχολείων υψηλής ποιότητας στα Βαλκάνια και αλλού, με δεύτερο πρόγραμμα στα Ελληνικά). 

Τι θα επιτυγχάναμε με τέτοια Σχολεία είναι αυτονόητο: Να στήσουμε γέφυρες παιδείας και πολιτισμού, γέφυρες φιλίας με τις γειτονικές χώρες με προφανή αμοιβαία οφέλη (πολιτιστικά, παιδευτικά, οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά). Υπάρχει άλλος πιο πρακτικός, αποτελεσματικός και δημιουργικός τρόπος με μεγάλες δυνατότητες προοπτικής, για να περάσει κανείς προς τα έξω και να συγκεντρώσει έντιμα, ουσιαστικά, ελκυστικά νέους ανθρώπους να «μετάσχουν τής ελληνικής παιδείας»;