Μάικλ Βέντρις
9 Ιανουαρίου 2019Ο φόβος τής γραμματικής
9 Ιανουαρίου 2019Στην Ελλάδα χρησιμοποιήθηκαν κατά καιρούς διάφορα συστήματα γραφικής παραστάσεως τής γλώσσας (αλφάβητα). Τελικά επικράτησε η χρήση τού ελληνικού αλφαβήτου (όπως είναι ευρύτερα γνωστό), τού οποίου οι αρχές ανάγονται στο βόρειο σημιτικό αλφάβητο.
Τα συστήματα γραφής που χρησιμοποιήθηκαν στον ελληνικό χώρο είναι τα εξής:
(i) Ιερογλυφική γραφή (περίπου 2000-1750 π.Χ.).Πρόκειται για εικονογραφική γραφή. Χρησιμοποιήθηκε κυρίως σε σφραγιδολίθους που βρέθηκαν κατά τις ανασκαφές τού Evans στην Κνωσό. Η γραφή αυτή δεν έχει ακόμη αναγνωσθεί.
(ii) Γραμμική γραφή Α΄ (περ. 1700-1450 π.Χ.)
Πινακίδες τής γραμμικής Α΄ βρέθηκαν κυρίως στην Αγία Τριάδα τής Κρήτης. Μολονότι μοιάζει με τη Γραμμική Β΄, δεν έχει ακόμη αναγνωσθεί. Αποτελεί πρόβλημα αν η Γραμμική Β΄ είναι εξέλιξη τής Α΄ ―επειδή σε πολλά σημεία είναι πολυπλοκότερη― ή αν και οι δύο αποτελούν εξελίξεις από άλλον κοινό τύπο γραμμικής γραφής.
(iii) Γραμμική γραφή Β΄ (περ. 1450-1200 π.Χ.).
Περί τής γραμμικής γραφής Β΄ γίνεται εκτενής λόγος κατωτέρω.
(iv) Κυπρομινωική γραφή (περ. 1500-1100 π.Χ.).
Παλαιά ευρήματα τής χαλκής περιόδου από την Έγκωμη τής Κύπρου. Δεν έχει ακόμη αναγνωσθεί.
(v) Κυπριακό συλλαβάριο (περ. 6ος-4ος αι. π.Χ.).
Ατελής συλλαβογραφική γραφή με 56 συλλαβογράμματα. Μοιάζει με τη Γραμμική Β΄, στης οποίας την αποκρυπτογράφηση βοήθησε αρκετά. Παραμένει άγνωστη η σχέση των δύο γραφών. Έχει αναγνωσθεί.
(vi) Ελληνικό αλφάβητο (περ. 10ος αι. π.Χ. – σήμερα)
Έτσι αποκαλείται το αλφάβητο που διαμορφώθηκε με επινόηση των Ελλήνων περίπου τον 10ο π.Χ. αι. Οι Έλληνες είναι οι πρώτοι που, παίρνοντας τα βασικά στοιχεία από το βορειοσημιτικό σύστημα γραφής (κυρίως τα σύμφωνα), διαμόρφωσαν δικό τους σύστημα, στο οποίο κάθε γράμμα αποδίδει έναν φθόγγο. Έτσι δημιούργησαν το πρώτο πραγματικά συστηματικό φωνολογικό αλφάβητο, το οποίο είναι διεθνώς γνωστό ως ελληνικό αλφάβητο.
«Το ελληνικό αλφάβητο: Αλφάβητο – γραφή – ορθογραφία» Γ. Μπαμπινιώτης, Κέντρο Λεξικολογίας. Αθήνα, 2018
