ΕΛΛΗΝΙΚΟ – ΕΞΑΡΧΕΙΑ – ΕΥΑ: ετυμολογική προέλευση
1 Σεπτεμβρίου 2021
Στη μνήμη τού Μίκη Θεοδωράκη
3 Σεπτεμβρίου 2021
Στη Γραμματική μου («Σύγχρονη Σχολική Γραμματική για όλους», Κέντρο Λεξικολογίας, σελ. 60) δίνω τους ισχύοντες κανόνες τού συλλαβισμού γενικά:
1. Όταν ένα σύμφωνο βρίσκεται ανάμεσα σε δύο φωνήεντα, διφθόγγους ή συνδυασμούς, συλλαβίζεται με το φωνήεν ή τον συνδυασμό που ακολουθεί: έ-χω, ό-νει-ρο, ναύ-λα.
2. Όταν δύο σύμφωνα βρίσκονται ανάμεσα σε δύο φωνήεντα, διφθόγγους ή συνδυασμούς, συλλαβίζονται με το επόμενο φωνήεν ή συνδυασμό, αν αρχίζει από αυτά ελληνική λέξη: α-τμός (τμήμα), έ-θνος (θνητός), λά-σπη (σπέρνω), τζί-τζι-κας (τζάμι).
3. Eάν δεν αρχίζει ελληνική λέξη από αυτά, χωρίζονται: δραχ-μή, φάτ-νη, έχιδ-να, ικ-μάδα, δάφ-νη, σταθ-μός, τάγ-μα, άρ-μα, τολ-μώ, συμ-φωνώ.
4. Το ίδιο ισχύει για τρία ή περισσότερα σύμφωνα, εάν αρχίζει ελληνική λέξη τουλάχιστον από τα δύο πρώτα: κά-στρο (στρώνω), αι-σχρός (σχήμα)· αλλιώς χωρίζονται και το πρώτο από τα τρία σύμφωνα συλλαβίζεται με το προηγούμενο φωνήεν, δίφθογγο ή συνδυασμό: άν-θρωπος, αμ-βροσία, νεραν-τζιά, εκ-στρατεία.
5. Τα μπ, ντ, γκ δεν χωρίζονται κατά τον συλλαβισμό: α-μπέλι, έ-ντο-νος, ά-γκυ-ρα.
6. Δύο όμοια σύμφωνα πάντοτε χωρίζονται: άλ-λος, θάρ-ρος, άμ-μος, άγ-γελος.
7. Tα δίψηφα φωνήεντα (ου, αι, ει, οι, υι) και οι συνδυασμοί αυ, ευ δεν χωρίζονται: παι-δεί-α, υι-οθεσία, δου-λεύ-ει, προ-αύ-λιο.
8. Φωνήεντα που συμπροφέρονται σε μία συλλαβή, π.χ. αϊ, άι, αη, οϊ, όι, οη – ια, ιο, ιε, οια, ιου κ.ά.) δεν χωρίζονται: κορόι-δο, βόη-θα, παι-διού (αλλά: δι-αβατήρι-ο, βι-ασμός, αλλοι-ώνω).
